Misschien is
dit wel de indringendste manier om een verhaal te vertellen, denk ik als ik de
klanken op me in laat werken. De muziek van Harry Bannink, Ruud Bos en Joop
Stokkermans spreekt. Voeg daar de beeldende en treffende teksten van onder meer
Annie M.G. Schmidt aan toe en je hebt een uitstekend recept. Laat je dat
vervolgens uitvoeren door Renée van Wegberg, Lone van Roosendaal, Annick Boer
en vier musici die heel goed weten wat ze doen, dan heb je een topavond. Het is
bijna een schande dat ik tussen voornamelijk opa’s en oma’s zit.
Keuzestress
Op een mooie pinksterdag is een avond
vol cultureel erfgoed. Als klein meisje heb ik bandjes met liedjes van onder
andere Annie M.G. Schmidt grijs gedraaid. Hoeveel meer betekenis krijgt die
muziek nu ik wat ouder ben? En vooral: wat is er allemaal nog meer? Te veel
voor een voorstelling, merk ik al snel. Het podium staat vol dozen, symbool
voor het enorme oeuvre van de drie componisten. De vragen spoken door mijn
hoofd. Wie componeerde wat en in welke context? Hoe gaat dit lied verder? Welke
bijzondere nummers haalden de voorstelling niet? Maar alle herrie in mijn hoofd
verstomt steeds meer en laat zich overspoelen door de muziek. Want daar gaat
het om deze avond.
Door
allerlei voorbeelden te noemen en medley’s te zingen, wordt met succes getoond
hoe bizar veel de heren hebben geschreven. Van bekende reclamedeuntjes en
tv-tunes tot een aangrijpend lied over een foto van een overleden meisje in de
krant, alles komt voorbij. De grapjes over het onoverzichtelijke oeuvre worden
met gelach ontvangen door de oudere generaties en onttrekken ook aan mij
regelmatig een glimlach. De hoeveelheid composities maakt indruk, maar gelukkig
wordt hun talent ook gedemonstreerd door nummers volledig te spelen en het
publiek kennis te laten maken met enkele onbekende pareltjes. Met een knipoog
wordt verwezen naar nummers die “al te vaak gezongen” zijn. Een paar
klassiekers worden natuurlijk alsnog gespeeld. Ik word echter verrast door de
originele uitvoering van “Zeur niet”. De arrangementen tonen sowieso dat de
hoorbaar oudere nummers ook passen in deze tijd. Sommigen heb ik al in zeer
verschillende uitvoeringen gehoord, maar of ze nu worden gespeeld door een
enorm orkest of door slechts een piano, deze nummers blijven fier overeind.
Drie heren door drie dames
De nummers
mogen dan staan als een huis, maar natuurlijk kunnen artiesten hier veel aan
afdoen of aan toevoegen. De stemmen van de zangeressen zijn enorm verschillend
en kleuren prachtig bij elkaar. Ik geniet echter minstens zo veel van ieders
moment alleen in het voetlicht. Op die momenten komt hun vaardigheid om
krachtig of juist kwetsbaar een situatie te schetsen en in te kleuren pas echt
tot zijn recht. Soms wordt de emotie wat dik aangezet, wat deze muziek niet
nodig heeft. Maar of ze nu alleen zingen of samen, het is altijd goed. En voor
een taalliefhebber ook niet onbelangrijk: altijd verstaanbaar.
Muziek spreekt
Hoewel de
dames eerst elkaar voorstellen, laat de erkenning voor de band niet de hele
avond op zich wachten. En terecht. Juist de combinatie van muziek en zang geeft
deze nummers hun kracht. Sterker nog, de muziek vertelt al precies wat voor
verhaal wordt gedeeld. Denk ik bijvoorbeeld aan de melodie van “Aan een klein
meisje”, ben ik al snel terug in de emotie van dat moment. Ik ga niet eens
proberen om deze via een omschrijving met je te delen. Deze muziek spreekt voor
zich. Luister wat hij te vertellen heeft.
Het publiek
wacht op meezingers, verkondigen de dames. Nou nee, antwoord ik zwijgend. Maar
de ja’s klinken luid en duidelijk uit hoopvolle oudere kelen. Mijn muzikale
opvoeding blijkt zo slecht nog niet, want in eerste instantie lijk ik meer
tekst te kennen dan mijn buren. En “fuch-fuch-fuchsia” zingen met mensen die
mijn grootouders hadden kunnen zijn, heeft stiekem best iets aandoenlijks. Maar
dan wordt mijn geheugen toch flink op de proef gesteld. Als ik ontdek dat de
tekst aan de zaal wordt getoond, geef ik de strijd op en doe ik weer waarvoor
ik gekomen ben: luisteren en ontdekken.
Maatschappijkritiek
“Alle dingen
hebben hier twee kanten en alle teddyberen zijn hier dood.” Een van de vele
sombere, rake teksten. Nee, niet al deze oudere liedjes zijn zoetsappig of
braaf. “Op een mooie pinksterdag”, waarvan ik alleen het begin echt kende,
blijkt een stuk minder idyllisch dan verwacht. En decennia geleden componeerden
de heren al muziek over LSD, oorlog en seks. Over hoe we nooit van het verleden
leren en vrolijk keer op keer dezelfde fouten maken. Over “de verboden kus van
Romeo en Julius”. Teksten die in het jaar van Trump, van vluchtelingen, van oorlog,
van politiek gedoe en van K3 dat groot nieuws was alleen omdat ze een nummer
uitbrachten over homoseksualiteit, nog steeds pijnlijk actueel zijn. Wat mij
betreft zouden veel meer mensen deze muziek moeten kennen, en niet alleen omdat
het cultureel erfgoed is.
Dát het
cultureel erfgoed is, begrijp ik na deze avond des te beter. Componisten,
tekstschrijvers, zangeressen en muzikanten zorgen samen voor een geheel dat
iets met me doet. Opbouw, onverwachte wendingen in zowel tekst als muziek,
sfeer en klank; alles helpt mee om me te laten meeslepen in hetgeen wordt
verteld. Ja, misschien is dit wel de indringendste manier om een verhaal te
vertellen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten