Kerstgedachten

Kaarsjes op de tafel

Warm en geurend vuur

Een engel aan die lamp daar

En lichtjes aan de muur

Winters lied schalt uit de speakers

En ik zing lekker mee

Over de mooie kleine dingen

Hoop, melancholie, de arreslee

Nog een kerstbal aan dit haakje

Tot slot daar nog een ster of twee

Alleen voor deze traan vind ik geen plekje

Die draag ik stilletjes mee

Wilka en de natuurontdekkersclub

“Drink je dan ook met een rietje?” “Wat doe je als je hond ziek is?” “Zou je naar een museum willen waar je kunt ervaren hoe het is om te zien?” Zomaar wat vragen die me tijdens voorlichtingen zijn gesteld. Sinds 2011 ben ik ambassadeur voor KNGF Geleidehonden. Dat betekent dat ik samen met mijn geleidehond op pad mag om onder meer op scholen, beurzen en verenigingen te vertellen over de bijzondere taak van mijn hond. Uiteraard komt dan ook blind zijn veelvuldig aan bod. Twee uitspraken zijn in mijn geheugen gegrift. Een basisschoolleerling ontroerde me door te concluderen: “Je kunt zien dat jullie heel veel van elkaar houden.” En na ruim een uur over mijn beperking te hebben gepraat met toekomstige medewerkers in de zorg besloot een student: “Ik vergat soms gewoon dat je blind bent.” Missie geslaagd. Onverwachte vragen, intrigerende gedachten, een geniale zet van mijn hond. Iedere voorlichting is uniek. Zo ook de ochtend bij de natuurontdekkersclub van JAMO Natuurbeleving in Malden.

Sterk

Ik krijg het steeds te horen

Zo vaak dat ik nu merk

Het echt niet meer te snappen

Dat rare woordje: sterk

Laat ik dingen liggen

Slechts hersens aan het werk

Neem je tijd, het is genoeg

Sterk

Bezig met mijn toekomst

Plannen, actie, werk

Heel goed dat je doorgaat

Sterk

En rolt daar een druppel

Die ik niet beperk

Laat maar gaan, het hoort erbij

Sterk

Vertrouwen op een gestoorde kleuter

Voorzichtig zoeken mijn stok en schoenen de ondergrond af. Bladeren, stokjes, takken. Ik zet nog een paar stappen, maar sta weer stil als de takken me in het gezicht slaan. Ik draai me om en probeer een andere richting. Een boomstam blokkeert mijn weg. Zoekend tuur ik om me heen, maar ik zie slechts schaduwen. Shit.

 

Toen ik Wilka net ontmoette en nog maar kort met haar werkte, fluisterde ik soms dat ze wel wat saai was. Ik was Freaser gewend, een hond met een duidelijke mening en een hond met humor. Na een paar keer dezelfde route te hebben gelopen, had hij het wel gezien. Kwam er geen verandering, dan zorgde hij daar zelf wel voor. Hij vertikte het verder te lopen, probeerde uit alle macht een andere kant op te gaan, ‘vergat’ gelijkvloerse stoepjes aan te geven en ga zo maar door. Hij was zeer goed in protesteren en staken. Ook had hij een uitgesproken gevoel voor humor. Ik moet nog steeds lachen om de keer dat ik ineens warme lucht voelde en een duidelijke geur mijn neus binnendrong: ik lette even niet op en hij had me in de deuropening van de dierenwinkel geparkeerd. Het mooiste van alles: hij wist me soms het bloed onder de nagels vandaan te halen, maar alleen op bekend terrein.

Niet stelen a.u.b.

“Eet smakelijk.” Hongerig reik ik naar mijn tosti. Naast me doet mijn vriendin hetzelfde. Wat is het toch een simpel genot om op een terras te zitten en gezellig bij te praten. Na een lesje “hoe werkt Winkelcentrum Dukenburg” is een hapje eten meer dan welkom. In zo’n chaotisch gebouw, waar niks recht lijkt te lopen en waar stiekeme hoekjes meer regel dan uitzondering zijn, valt het niet mee om me te oriënteren. Dat het geluid van het winkelende publiek zo wordt versterkt en vervormd dat ik niet eens meer kan horen welke kant de gang op gaat, maakt het niet eenvoudiger. Wilka ligt ontspannen naast mijn stoel. Zij moest deze ochtend nog meer initiatief tonen dan anders, terwijl ook zij de logica van het gebouw leek te missen. Na zo’n ochtendje hard werken heeft zij haar rust wel verdiend. Jammer dat niet iedereen het daarmee eens is.

Wilka de vliegende reddingshond

 

Druk geroezemoes, enthousiaste en vragende stemmen, aankondigingen in meerdere talen, mensen met koffers die van alle kanten lijken te komen. Schiphol is nog net zo’n georganiseerde chaos als ik me herinner. In mijn rechterhand klem ik mijn koffer. Wat ik in mijn linkerhand houd, is echter veel belangrijker: de beugel waarmee ik in nauwe verbinding sta met Wilka, mijn rots in de branding. Onze reis naar Italië is begonnen.

 

Tot mijn vreugde kreeg ik de eer om deel te nemen aan een cursus georganiseerd door de European Blind Union (EBU). Deze cursus, gericht op Europese blinde en slechtziende jongeren, behandelt werkgelegenheid en alles wat daarbij komt kijken. Dat deze plaatsvindt in Tirrenia, Italië, is voor mij de kers op de taart. Voor het eerst zelfstandig met mijn geleidehond naar het buitenland. Het kon me niet snel genoeg eind juli zijn.

Openbaar verdriet

Toen ik nachten wakker lag, zag ik pas echt de zon opgaan

En ik snapte pas wat liefde is, toen jij bij mij bent weggegaan

Ik wist niet wie ik zelf was, tot ik achter was gebleven

Pas toen ik iets ging voelen, is muziek voor mij gaan leven

 

Ik leerde wat een thuis is, toen er niemand op me wachtte

En voelde pas de ironie, toen zelfs jij niet om me lachte

Toen ik jou niet meer zag, heb ik jouw naam opgeschreven

En pas toen jij in een lied zat, is muziek voor mij gaan leven

 

Yentl en De Boer – “Muziek”

 

 

Sterk, kwetsbaar, dapper. Ik ben het allemaal genoemd. Wie schrijft, krijgt reacties en adviezen, wordt vergeleken met anderen. Toch besloot ik om niet alleen de leuke dingen, maar ook mijn pijn en verdriet publiekelijk het internet op te slingeren. Iedereen kan het nu lezen, er over oordelen, er iets van vinden. Dat lijkt riskant. Waarom doe ik het dan toch?

Voetstappen in het zand

Samen lopen we over het strand. De wind waait door onze haren. We laten de zilte lucht diep onze longen binnendringen en luisteren hoe de golven schuimend het zand op rollen. We lachen om de zandkorrels, die werkelijk overal lijken te belanden. Ook al is het water koud, we kunnen het niet laten onze schoenen uit te trekken en genietend in de branding te staan. Als er een te hoge golf aankomt, roep je me waarschuwend toe en deinzen we achteruit. Als we op onze blote voeten het strand over lopen en de strook kapotgetrapte schelpen moeten passeren, zoek jij voor mij de minst pijnlijke weg en vertel je me dat we er toch echt overheen moeten. Je leert me een zandkasteel te bouwen en verstevigt dit op de plekken waar dat mij niet goed lukt. We wandelen zij aan zij, lachend, babbelend over alles en niets. Naarmate mijn lengte de jouwe steeds meer evenaart, worden gesprekken diepgaander en stiltes vrediger.

 

Het strand was altijd een van jouw favoriete plekken en ik weet niet anders dan dat ik die liefde met je deelde. Je verheugde je enorm op onze reisjes naar de kust en pakte dan zingend de spullen bij elkaar. “We gaan naar Zandvoort, al aan de zee. We nemen koffie en broodjes mee.” Dat liedje zal altijd verbonden blijven met vrolijke kinderherinneringen vol zand, zout, emmertjes en schelpen.

Uitermate Wrang en Vervelend

"Hartelijk dank voor uw interesse in ons bedrijf. Helaas voldoet u niet aan ons profiel." Het resultaat van mijn sollicitaties tot nu toe. Om hopeloos van te worden. Maar schoenen vol lood brachten mij nog nooit waar ik zijn wilde. Wie niet waagt... En de aanhouder... En inderdaad: een telefoontje, een enthousiast gesprek, een kans! Maar toen was daar het UWV.

Dag 101: lichtgevende woorden

“Hoe gaat het?” Een vraag die je er waarschijnlijk zo uitflapt. Zelf doe ik dat ook. Soms uit beleefdheid of om een gesprek te beginnen, soms ook omdat ik oprecht geïnteresseerd ben in een langer antwoord. Maar ondanks de ontelbare keren dat ik die vraag stelde, stond ik zelden stil bij de vraag zelf. Het lijkt immers zo simpel, drie kleine woordjes en dan zie je wel wat voor reactie je krijgt. Of misschien verwacht je juist al een bepaald antwoord. Pas nu weet ik hoe ontzettend ingewikkeld en verwarrend deze vraag kan zijn.

Dag 101

De wekker gaat. Ik sta op, maak me klaar voor de dag, laat Wilka uit en geef haar eten. In alle opzichten een heel normale dag, maar voor mij voelt hij speciaal. Vandaag is dag 101 met Wilka. En hoewel 101 ook gewoon een leuk getal is, is dat niet de reden dat ik waarde aan dit nummer hecht. De vorige dag 101 viel ook op een woensdag, 29 oktober 2014. Dat was dag 101 met Loni en tevens de laatste dag van onze samenwerking. Een dag die ik niet snel zal vergeten. Maar ondanks dat het weer een woensdag is, lijken daar de overeenkomsten ook op te houden. Deze dag 101 lijkt een hele normale, haast saaie dag te worden. En wat kan dat soms fijn zijn!

 

Terwijl ik dit schrijf, ligt Wilka aan mijn voeten onder de tafel. In mijn beleving een typisch Loni-plekje: zij lag het liefst ergens in een hoekje of gaatje. Wilka daarentegen lag de eerste tijd juist midden in de kamer. De laatste tijd ben ik haar echter steeds vaker kwijt in huis. Dan blijkt dat ze weer een nieuw hoekje ontdekt heeft waar ze lekker kan liggen. ’s Avonds ligt ze, net als Loni vorig jaar, vaak languit met haar rug tegen de bank aan, het liefst in contact met mijn been of voet. In 101 dagen heb ik Wilka al aardig leren kennen, al is onze ontdekkingstocht nog lang niet klaar en eindigt deze ook misschien pas met haar pensioen. Tijdens mijn instructie bij KNGF Geleidehonden omschreef ik Wilka als een mix van Freaser en Loni. Ze toont haar karakter steeds meer aan me en is in mijn hoofd al lang een uniek levend wezen. Toch zie ik naarmate de tijd verstrijkt juist meer overeenkomsten tussen haar en haar voorgangers, in plaats van minder.

Het pad

Bedaard loop ik over het pad. Steentjes en takjes kraken onder mijn voeten. Het geluid van vogelgezang omringt me. In de verte kabbelt een beekje. Het pad slingert door glooiende weilanden, prachtige en geurende heidevelden en dan ineens weer door een dicht bos. Langs het pad groeien bomen en struiken. Fris en groen, maar onopvallend door hun constante aanwezigheid. Ik heb meer aandacht voor de kleine, fleurige bloemetjes die her en der onverwacht hun kopjes boven het groen uitsteken. Stap, stap, stap. Ik loop door. Waar naartoe, geen idee. Zo nu en dan ligt er ineens een steen of grote tak op het pad en kom ik aan het struikelen. Soms val ik en haal ik handen of knieën open. Vaker word ik opgevangen. Altijd vervolg ik mijn weg langs het pad.

 

Van tijd tot tijd is het pad vlak. Op zulke momenten draai ik me af en toe om, om te zien waar ik vandaan gekomen ben. Ik kijk dan ook eens extra om me heen, om te genieten van het uitzicht dat die lastige klauterpartij me heeft opgeleverd. Dan gaat het pad ineens weer steil omhoog, maar stoppen is geen optie. Het pad zal ooit eindigen, maar ik ben vooral nieuwsgierig naar alles wat ik onderweg zal treffen. Aangemoedigd en gesteund waag ik de klim, vol verwachting bedenkend hoe mooi het daar boven op die bergtop zal zijn. Hoe ik dan alle inspanning de moeite waard zal vinden. Hoe ik op de top een feestje kan bouwen, samen.

 

Maar voordat ik van het nieuwe uitzicht kan genieten, verdwijnt de grond plotseling onder mijn voeten.

Wilka werkt

“Hoe weet je hond de weg?” Niet, ze heet Wilka, geen TomTom. Dat is nog wel uit te leggen. Het lijkt misschien paradoxaal dat ik dan toch, net als ieder ander, naar onbekende plekken reis. Hoe dat dan werkt? Nou, zo.

 

“Het volgende station is Utrecht Centraal.” Ik stop mijn spullen weg, pak Wilka’s tuig en vraag Wilka toch nog even weer voor ons bankje te komen staan. Zij stond inmiddels al enthousiast in het gangpad, te ver weg om het tuig over haar kop te krijgen en eigenlijk te ongeduldig om daarvoor terug te komen. Inmiddels zijn we al zo’n anderhalf uur onderweg, een reis waarvan zij het grootste deel van de tijd moest liggen. Een lastige opgave voor zo’n jonge hond, helemaal omdat ze nog niet heeft losgelopen. En dat heeft ze me onderweg dan ook even laten weten. Wat zij niet weet, is dat ze de hele middag met hondenvriendjes op pad mag. Maar voor dat feest begint, is daar eerst Utrecht Centraal.

Rouw

Ik ben als een weerbericht

Nog onvoorspelbaarder dan dat

Een onbewolkte hemel

Regen ik toch weer nat

Een ijzige sneeuwstorm

Een gure, harde wind

Maar zoek ik dan wat langer

Is het jouw zon die ik vind

Zij maakt het verschil

• Tussen schappen vol voedingsmiddelen en mensen door zigzaggen, op weg naar een kassa die zich ‘ergens’ bevindt, terwijl de medewerker die mijn boodschappen voor me vond nog snel wat opzoekt. Rustig in de rij staan wachten als hij me weer bereikt.
• Naar de bushalte lopen en pas halverwege bedenken dat het buiten donker is – en dat het feit dat ik nu helemaal niks meer zie me niet meer doet aarzelen onderweg.
• Voor het eerst inkopen doen bij de groenteboer. Na een enkel commando de deur vinden. Niet onhandig hoeven zoeken waar de kraam van de buiten uitgestalde producten eindigt en de doorgang naar de deur begint. Meteen zeker weten aan welke kant de balie zich bevindt.
• Op het perron op de trein staan wachten, terwijl de overstap tot voorkort onmogelijk krap leek. Want aan welke kant van de trap was ik nu weer uitgestapt? In het voorbijgaan snel inchecken en toch niet ingespannen hoeven luisteren waar die paal precies staat.
• Ongepland naar het bos lopen, gewoon omdat de zon schijnt. Me niet eens afvragen of naar buiten gaan de inspanning wel waard is.
• Me niet bezighouden met afspraken voor volgende maand, ook al moet ik naar de andere kant van het land. Tegen die tijd vraag ik hooguit om een globale routebeschrijving en verder zoek ik het ter plekke wel uit.

 

Zulke alledaagse dingen. Juist dat ze weer simpel zijn, maakt ze nu nog heel bijzonder. Ze zullen snel genoeg weer vanzelfsprekend zijn. En misschien is dat wel de grootste vrijheid. “Wat doet je geleidehond nou eigenlijk?” is een veelgehoorde vraag. Maar zoals De poema’s al lang wisten, schiet eigenlijk elk voorbeeld tekort.

 

Zo veel zangers, zo veel woorden

Het moet allemaal gezegd

Maar wat ze ook proberen

Geen vergelijking is terecht

Misschien is het wat simpel

Maar alles wat ik horen wil, is

Zij maakt het verschil

 

De poema’s - “Zij maakt het verschil”

Piepend de mist in

Het is harig, heeft vier poten en een lange staart en het piept. Ra ra ra, wat is dat? Nee, het is geen muis. Als ik met een muis van dat formaat zou komen aanzetten, zou ik binnen de kortste keren een gehoorapparaat nodig hebben vanwege al het gegil op straat. Al zou een blindengeleidemuis misschien wel een einde maken aan al die soms leuke, soms minder gewenste vertederde reacties. Nee, deze harige pieperd gaat door het leven met de naam Wilka.

 

Piepen. In de afgelopen jaren hebben mijn honden me aangeleerd dat dat geluid een staat van opperste paraatheid vereist. Ja, het Pavloveffect werkt ook prima andersom. Dus toen Wilka zaterdagochtend piepend voor mijn slaapkamerdeur rondhing, was de keus om mijn nog zo heerlijk warme bedje te verlaten snel gemaakt. Kort daarna stond ik nog half versuft buiten met een hond die blij haar behoefte deed, maar vooral zin leek te hebben in een wandelingetje en een flinke knuffel bij thuiskomst. Bedankt Wilka, ook goedemorgen.

Op weg met Wilka

 

Vlot haastte Wilka zich naar binnen. Ze lokaliseerde al snel de bak met speelgoed en binnen een mum van tijd was de vloer veranderd in een tapijt van knuffels. Alles moest even worden vastgehouden, maar veel werd ook weer van zich af geworpen. Even liep ze met Loni’s leeuw rond, maar al snel verkoos zij haar eigen drie favorietjes, waaronder een dolfijn. Even later lag ze tevreden op haar rug tussen de beestenbende.

 

We waren allebei moe, dus rustig aan doen klonk als een verstandig plan. Het enige dat ik haar deze avond wilde leren, was dat mijn slaapkamer verboden terrein was. Zo zou ik de deur open kunnen laten en haar vannacht kunnen horen, zonder dat ze zou denken dat ze bij mij mocht slapen. Dit aanleren was echter niet nodig. Terwijl ik mijn tas leegpakte, bleef Wilka zonder enige aanwijzing van mijn kant in de deuropening staan toekijken. Dat is makkelijk, dacht ik nog. Maar even later, toen de deurbel ging, bleek wel dat er nog genoeg andere leermomentjes zouden komen. De postbode stond voor de deur van het appartementencomplex en ineens was ik dus het huis uit. Al snel stond Wilka met haar voorpoten op de vensterbank om te zien waar ik was gebleven. Toen had ze ook in de gaten dat dit wel een handige houding was om te zien wie er allemaal langs het huis kwamen lopen.

Varen op de Canto Ostinato

Daar zit ik dan. Voor me staat een vleugel. Achter me staat een vleugel. En ook aan mijn linker- en rechterhand staat zo’n prachtig instrument. En dat is nog niet alles: aan iedere vleugel zit een getalenteerde pianist. Samen vormen zij het Simeonkwartet. Voor iedereen die houdt van de mooie klanken van de piano, zou dit dé ideale plek moeten zijn. Ik ben zo’n liefhebber. Piano spelen is heerlijk; mezelf laten meevoeren op de gevoelige klanken gecreëerd door een ander is nog veel mooier. Maar nu weet ik niet wat ik moet verwachten. Of beter gezegd, ik weet wat ik zou moeten gaan ervaren. En dus ben ik niet op mijn gemak, hoe mooi mijn plekje ook is.

Wilka en de chocoladefabriek

Ijs dat nooit smelt. Varen over een rivier van chocola. Een landschap van snoep. Voor menig kind lijkt Willy Wonka’s chocoladefabriek op het paradijs. Ook ik was betoverd door de geuren en beelden die Roald Dahl opriep. Nu is de magie vervlogen, de betovering verdwenen. Nooit zal ik zo’n fabriek kunnen betreden. En toch, als je goed zoekt, is die chocoladefabriek overal.

 

Eind deze maand begint de training met mijn derde geleidehond Wilka. In mijn familie staat ze al bekend als “het chocoladehondje”. Milka hoeft voorlopig in dit deel van het land weinig meer aan marketing te doen. Zelf had ik een associatie met een hele andere, maar net zo zoete naam: Willy Wonka. Ook die associatie kwam door haar naam, niet door Wilka’s karakter of mijn ervaringen. Want waar ik de dagen na de kennismaking met Loni alleen maar liep te stralen en al plannen maakte voor de mooie jaren die we samen zouden hebben, miste nu de euforie.